Mijn bedrijf Donia Media (Producties) heeft in naam en doelstelling een onmiskenbare relatie met het journalistieke bureau Donia Pers Produkties van mijn ooms Jan en Henk, dat in de laatste drie decennia van de vorige eeuw een interessante rol heeft gespeeld in de promotie van Rotterdam als haven- en cultuurstad. Het bureau werd in 1970 gesticht door Henk Donia, die redacteur was van het maandblad Havennieuws van de SVZ, de havenondernemersvereniging. Jan Donia had toen al een reputatie verworven als kunstcriticus. Hij publiceert nog steeds, o.a. recent een boek over de toonaangevende Rotterdamse beeldende kunstenaar Mathieu Ficheroux, in samenhang met een expositie in het Chabotmuseum. Ik heb Jan gevraagd om een aantal anekdotes uit de geschiedenis van Donia Pers Produkties te publiceren op mijn site. Hier volgt ‘de Pallet’.
De Pallet door Jan Donia
Een van de doelstellingen van Henk bij de oprichting van DPP was het uitgeven van boeken over de historie van Rotterdam als wereldhaven. Dat leidde in 1972, honderd jaar na de aanleg van de Nieuwe Waterweg en de doorstoot naar de Noordzee, tot ‘Werkers aan de Waterweg 1′, een bundel van tien profielen van mensen die voor de (haven)stad van grote betekenis waren geweest. De redactie was in handen van Ab Stakenburg (Dr. A.J. Teychine Stakenburg), algemeen secretaris van de SVZ en briljant historicus. De auteurs waren historici en bevriende scheepvaartjournalisten. Henk wilde geen traditioneel boek uitbrengen, het moest in uiterlijk refereren aan scheepvaart en overslag. Kortom, het moest ruiken naar de zee. Tijdens een reisje met de havenpersclub Kyoto, waarvan hij secretaris was, kwam hij samen met zijn makkers op het idee dat het boek als omslag een pallet moest krijgen. De pallet was in die tijd, waarin het stukgoed in de haven het grootste deel van de overslag uitmaakte, een onmisbaar gegeven op de terminals. Wij maakten een fraaie folder, waarin in gloedvolle bewoordingen het boek-in-de-pallet werd aangeprezen. (Voorintekenprijs 22,50 gulden; na publicatie 29,50). Vooral dat pallet-idee sloeg aan bij havenbedrijven, die het als een mooi relatiegeschenk beschouwden. Er werden onmiddellijk een paar duizend exemplaren besteld.
Al snel werd onze inventiviteit ingehaald door de werkelijkheid. Palletbouwers die aanvankelijk aangestoken werden door ons enthousiasme – vooral de aanwezigheid van Ab tijdens het bezoek maakte indruk -, krabbelden terug. Zij rekenden ons voor dat het produceren van zo’n mini-pallet net zo veel tijd vergde als een grote pallet en voor hun werknemers een stuk ingewikkelder was. Zij wilden er wel een paar, bijvoorbeeld honderd, voor niks maken, maar de gevraagde hoeveelheid (4500) was onbespreekbaar. Tenslotte zijn wij terechtgekomen bij de Sociale Werkplaats, die het een mooie opdracht vond maar al gauw gek werd van het werk. De medewerkers waren dag en nacht in de weer om op tijd af te kunnen leveren. De laatste 500 exemplaren wilde de Werkplaats alleen maken als de afgesproken prijs van vier gulden met vijftig cent werd verhoogd.
Daarna werden wij geconfronteerd met een volgend probleem, waarmee wij geen rekening hadden gehouden: het insteken van de profielen, de tijdelijke opslag van de pallets (4500 kratjes vormen een enorme berg) en de distributie. Gelukkig kregen wij daarbij ondersteuning van de SVZ – onze grootste afnemer – en de havenvakschool. Chauffeur Kreukniet van de school maakte in zijn busje schimmige tochten door de stad om de bestellingen af te leveren. Hij was nog maar een dag onderweg, toen zich op ons kantoor aan de Van Oldenbarneveltstraat een jongeman vervoegde met drie kapotte pallets en een woedende brief van zijn vader, een gerenommeerd accountant. “Mijn vader heeft zijn hand ernstig geblesseerd, toen hij de kratjes openbrak met zijn breekijzer,” zei hij. Wij waren min of meer verbijsterd. Henk demonstreerde hem toen dat je de tekstbundel er gewoon uit kon halen en daarna weer insteken. Na een uitvoerig bezoek aan de kroeg kreeg hij die nacht het bizarre visioen dat in de kelders van allerlei havenbedrijven postmedewerkers aan het werk waren met breekijzers. Gelukkig stemde dat niet overeen met de werkelijkheid. De kopers waren enthousiast. Alle Rotterdamse kranten wijdden pagina’s aan de publicatie. Wel besloot Henk om ‘Werkers aan de Waterweg 2’ niet meer in een pallet maar in een mini-graanzak uit te brengen. Beide boeken zijn nu alleen nog antiquarisch te verkrijgen.
